Tối ngày 12 tháng 4 năm 2019, tại Nhà hát Quân đội – thành phố Hồ Chí Minh đã diễn ra Lễ trao giải Cánh Diều Hội điện ảnh Việt Nam năm 2018. Đây là Giải thưởng thường niên của Hội Điện ảnh Việt Nam ra đời từ năm 2003, với mục tiêu tôn vinh các tác phẩm điện ảnh xuất sắc ở các hạng mục phim điện ảnh, truyền hình, khoa học, tài liệu, hoạt hình và các công trình nghiên cứu điện ảnh. Giải thưởng Cánh Diều năm nay thu hút sự tham gia của 14 phim truyện điện ảnh, 13 phim truyền hình, 14 phim hoạt hình, 61 phim tài liệu, 14 phim khoa học, 26 phim ngắn và 2 công trình nghiên cứu, lý luận phê bình.
Đoàn cán bộ Viện phim Việt Nam tham dự Giải thưởng Cánh Diều
của Hội Điện ảnh Việt Nam năm 2018
Viện trưởng Viện phim Việt Nam ông Vũ Nguyên Hùng (Người đầu tiên bên phải và các nghệ sĩ điện ảnh tại Lễ trao giải
Góp mặt vào danh sách các tác phẩm tranh giải tại Giải thưởng Cánh Diều của Hội Điện ảnh Việt Nam năm 2018, Viện phim Việt Nam đã có 2 tác phẩm đăng ký dự thi bao gồm: bộ phim tài liệu Joris Ivens và Ngọn gió Việt Nam (Đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm); công trình nghiên cứu, ấn phẩm hợp tác giữa Viện phim Việt Nam và Viện Joris Ivens Hà Lan Joris Ivens với cuộc chiến tranh nhân dân Việt Nam đã xuất sắc giành 2 Cánh Diều bạc. Đây là nguồn động viên xứng đáng, ghi nhận sự tâm huyết, nhiệt tình, ý thức trách nhiệm trong việc nghiên cứu, làm phim tài liệu, phổ biến giá trị phim tư liệu của tập thể Lãnh đạo và cán bộ chuyên môn Viện phim Việt Nam.
Hai giải thưởng Cánh Diều bạc của Viện phim Việt Nam tại Giải Cánh Diều
của Hội Điện ảnh Việt Nam
Đại diện nhóm tác giả thực hiện cuốn sách Joris Ivens
với cuộc chiến tranh nhân dân Việt Nam
Bộ phim tài liệu Joris Ivens và Ngọn gió Việt Nam (Đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm) và cuốn sách Joris Ivens với cuộc chiến tranh nhân dân Việt Nam là 2 sản phẩm nằm trong các hoạt động của Đề án Sưu tầm, Nghiên cứu và Phổ biến tư liệu phim về Việt Nam của nhà làm phim Joris Iven. Những tác phẩm này đều được xây dựng dựa trên các tư liệu quý hiếm về nhà làm phim tài liệu nổi tiếng người Hà Lan Joris Ivens, do Viện Joris Ivens cung cấp và chấp thuận cho Viện phim Việt Nam sử dụng với mục tiêu nghiên cứu và quảng bá phi lợi nhuận. Cả 2 tác phẩm đều gây sự chú ý của giới nghiên cứu điện ảnh tại Giải thưởng Cánh Diều của Hội Điện ảnh năm nay, khi mang lại những giá trị tư liệu, lịch sử sâu sắc và cảm động về cuộc đời, sự nghiệp lẫy lừng của một đạo diễn phim tài liệu nổi tiếng thế giới trong những năm tháng ông làm phim tại Việt Nam. Qua 2 tác phẩm, người xem, người đọc được gợi lại những ký ức anh hùng của dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua con mắt điện ảnh trực diện, độc đáo của Người Hà Lan bay Joris Ivens.
Trong cuốn sách Joris Ivens với cuộc chiến tranh nhân dân Việt Nam, lần đầu tiên độc giả được tiếp cận khối lượng tư liệu giấy, ảnh, các bức thư tay và cả những bức thư còn nguyên nét chữ của đạo diễn Joris Ivens cũng như những phản hồi, ý kiến tích cực của khán giả xem phim trên thế giới. Giá trị tư liệu cũng như tầm ảnh hưởng của những bộ phim về Việt Nam của Ivens đối với hệ tư tưởng chính trị đương thời đã gây chấn động dư luận phương Tây thời kỳ những năm 60. Ông bà Ivens và Loridan đã trở thành những chiến sĩ điện ảnh Cách mạng, đấu tranh vì cuộc sống và quyền được sống trong hòa bình của những dân tộc thuộc địa. Tái hiện lại cuộc đời, sự nghiệp của đạo diễn nổi tiếng Hà Lan Joris Ivens qua những tư liệu quý hiếm do Viện Joris Ivens cung cấp, Viện phim Việt Nam đã có một sản phẩm đáng đọc không chỉ với những người lớn tuổi mà còn là cuốn sách bổ ích với thế hệ trẻ muốn tìm hiểu lịch sử dân tộc Việt trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ oanh liệt.
Cũng với khối lượng tư liệu giấy như vậy cùng những tư liệu hình ảnh động do Viện Joris Ivens cung cấp, đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm phối hợp với ekip thực hiện của Viện phim Việt Nam đã xây dựng dựng thành công bộ phim tài liệu Joris Ivens và Ngọn gió Việt Nam. Một câu chuyện về người nghệ sĩ tài hoa của điện ảnh tài liệu Hà Lan và thế giới đã được tái hiện sinh động, chân thực và cuốn hút. Tình yêu và sự khâm phục của ông đối với cuộc chiến tranh nhân dân vĩ đại của dân tộc Việt Nam đã khiến Ivens có những bộ phim xúc động và truyền cảm hứng. Những bộ phim về Việt Nam của Ivens đã khiến nhân dân tiến bộ trên thế giới nhìn rõ cuộc chiến tranh phi nghĩa mà Mỹ đang gây ra tại Việt Nam, cũng như ca ngợi sự dũng cảm, kiên cường, tinh thần chiến đấu đến cùng của người dân Việt Nam để giành độc lập, tự chủ.
Chiến thắng 30/4 oanh liệt của dân tộc Việt Nam năm 1975 chắc chắn có sự góp mặt, ủng hộ lặng lẽ của những nghệ sĩ điện ảnh quốc tế như Joris Ivens và vợ ông, bà Marceline Loridan – những con người luôn bảo vệ lẽ phải, đứng về chính nghĩa, dù phải đặt mình vào những hoàn cảnh hiểm nguy, đối mặt với cái chết, để tin vào một ngày mai tươi sáng cho những dân tộc nhỏ bé bị áp bức. Và Viện phim Viện Nam đã góp phần khơi dậy những ký ức hào hùng của dân tộc qua những tư liệu giấy và hình ảnh động được Viện Joris Ivens gìn giữ và trao tặng.
Bài: Hoàng Anh
Ảnh: Tiến Mạnh
